TEGENSPRAAK

 

Cheerleaders. Ken je ze? Zwaaiende pompoenen, opvliegende benen en gymnastische bewegingen. Met hun ingewikkelde choreografie en stralende glimlach zijn ze het toonbeeld van perfectie. Samen zijn zij één. Cheerleaders moeten volledig gecoördineerd samenwerken, anders valt iemand op de grond, zit hij/zij een ander in de weg of staan ze allemaal voor gek.

In het echte leven is de mens niet zo’n cheerleader. Al is de mens soms geneigd ‘met de stroom’ mee te bewegen, wil dat niet zeggen dat hij/zij overal mee wil instemmen. Sterker nog, we hebben ook een eigen geluid dat we willen laten horen. Zeker als we het ergens niet mee eens zijn willen we ons tegengeluid laten klinken. Hoe doen we dat? En hoe luisteren we naar tegenspraak van anderen?

 

In het Socratisch Café van woensdag 18 december 2024 onderzoeken we verschillende tonen van tegenspraak. Welke toon sla jij aan als je jouw tegenstem laat horen? En hoe komt dat over op de ander? Wat is voor jou een reden om een tegengeluid te laten klinken? En wat gebeurt er met jou als anderen tegenspreken?

Ben jij bijvoorbeeld een nee-zegger (‘Nee dank je, ik doe niet mee’), een doorvrager (‘We weten nog lang niet alles’), een pas-op-de-plaatsmaker (‘Ho even, niet zo snel!’), een alternativo (‘Het kan ook anders’), een lange-termijner (‘Wat wil het volgende kabinet?’), een tegendenker (‘Je vergist je’) of een spiegelaar (‘We zijn ziende blind’)?[1]

 

En wat doet tegengeluid bij jou? Ga je negeren (‘Ik hoor niks’), weglopen (‘Ah, ik moet dáár nog iets doen’), in de tegenaanval (‘Wat een onzin!’), afleiden (‘Mooi weertje he?!’).

In het Socratisch Café van deze maand verkennen we samen de rol van tegenspraak in ons leven. We nodigen je uit om stil te staan bij je eigen ervaringen: in welk gesprek / situatie heb jij een tegengeluid laten horen? Hoe deed je dat? En welke vragen over tegenspraak zou je willen onderzoeken?

 

Socratisch Café Utrecht, Maliebaan 45 Utrecht. Woensdag 18 december 2024. Aanvang 19.30 tot 22.30 uur. Kosten €10,- (voor studenten of U-pas houders €7,50). Betalen kan contant of met pin. Vooraf aanmelden is niet nodig.

 

 

[1] Zie Erik Pool, Macht en Moed (2024), hoofdstuk Dialoog en Tegenspraak

VERDRAGEN

Hoe kijk jij aan tegen verdragen? Wat verdraag je wel? niet? Wat ben je bereid te verdragen? Zie je het als kwaliteit of als noodlot In het Socratisch Café van deze maand november verkennen we samen de rol van verdragen in ons leven. We nodigen je uit om stil te staan bij je eigen ervaringen: heb je onlangs een moment / periode gehad waarin je iets te verdragen had, of er voor koos dat juist niet doen? Welke vragen kwamen er toen in je op? Wat voelde je op dat moment? En welke vraag over verdragen zou je willen onderzoeken om samen dieper in dit onderwerp te duiken?

 

Verdragen betekent in z’n algemeenheid vervelende dingen dulden, accepteren, dragen. Dit kan kan van alles zijn: warmte, kou, herrie, lawaai, pijn, onrust, jeuk, ruzie, verdriet, rouw, stress, onaangenaam gezelschap, vervelend werk, te weinig inkomen een lastige leidinggevende, wereldleed enzovoort.

Soms zit er niets anders op dan 'te verdragen', maar dan nog:

- hoe verdraag je,

- hoe lang verdraag je?

- Negeer je t ongemak,

- lijd je er onder

- of staat er iets tegenover wat het de moeite waard maakt? Soms kun je er om heen , soms kun je het vermijden, maar levert dat weer ander ongemak op…

- Heeft verdragen ook n kwaliteit?

- Wordt je er sterker door, krijg je een sterker karakte?

- Wat is er waar van “kracht naar kruis” (ook buiten religie).  

 

In alle sagen en legenden staat de held(in) bloot aan allerlei leed en tegenslagen en uiteindelijk bereikt hij/zij het doel. Juist het “verdragen” van al die tegenslagen en ontberingen maakt hem/haar tot held(in).

 

Er is ook nog n heel andere kant:

- wat wil je niet verdragen,

- waar sta je tegen op, bij voorbeeld tegen onrechtvaardigheid, milieuvervuiling, discriminatie.

- in onze moderne, welvarende, individualistische wereld lijkt verdragen minder nodig en minder gewaardeerd; verdragen we minder?

 

Hoe kijk jij aan tegen verdragen? Wat verdraag je wel? niet? Wat wil je onderzoeken? Wees welkom!

 

Socratisch Café Utrecht, Maliebaan 45 Utrecht
Woensdag 20 november, van 19.30 tot 22.30 uur
Kosten €10,- → voor studenten en mensen met een U-pas €7,50
Je hoeft je niet vooraf aan te melden om mee te doen.

 

 

VRIJMOEDIGHEID

Vrijmoedig spreken betekent dat je met een vrij gemoed spreekt. Dat lijkt vaak een positieve betekening te hebben. Je praat onbevangen, open en zonder schroom. Synoniemen zijn eerlijkheid, zelfbewustzijn. Maar het heeft ook een negatieve betekenis, zoals brutaal zijn of vrijpostig. Laten we het woord splitsen, dat geeft een nieuw woord, moedig. Is er moed voor nodig om vrijmoedig te zijn?

Vrijmoedigheid is parrèsia in het Grieks. In de Griekse oudheid werd de vrijheid van spreken hoog gewaardeerd, maar er was wel een beperking. Het bespotten van de goden of de staat kon de doodstraf opleveren, zoals Socrates overkwam. Hij had de moed zich uit te spreken.

Welke vragen komen op bij het begrip vrijmoedig? Hoe vrij is vrijmoedig? Hoe moedig moet je zijn om vrijmoedig te zijn? En welk gemoed heb je ervoor nodig? Waaruit komt vrijmoedigheid voort? Ben je vrijmoedig omdat je vindt dat er iets gezegd moet worden ter bescherming van anderen of de samenleving of jezelf? Is vrijmoedigheid hetzelfde als trouw zijn aan je zelf?

Allemaal vragen die we kunnen onderzoeken in het Socratisch Café. Wanneer was jij voor het laatst vrijmoedig of juist niet? Wil je onderzoeken wat er speelde op dat moment? 

 

GEHOORZAAMHEID

Wanneer is het tijd om je te voegen naar de wil van een ander, en wanneer is het tijd om je eigen pad te volgen? Dit zijn vragen die veel mensen bezighouden in verschillende situaties in het leven. Gehoorzaamheid binnen een gezin, op het werk, in vriendschappen en in de grotere samenleving als geheel. Wanneer ben je gehoorzaam? En wanneer ben je dat niet? Is gehoorzaamheid altijd iets goeds, of kan het ook schadelijk zijn? Wat betekent het om gehoorzaam te zijn? Wat is de invloed van gehoorzaamheid op je eigen identiteit en autonomie? Hoe beïnvloedt gehoorzaamheid je relatie met anderen? Hoe is het om je eigen pad te kiezen, zelfs als dat tegen de stroom ingaat?

Gehoorzaamheid roept vele vragen op en in het Socratisch Café van de maand juni duiken we in de veelzijdigheid ervan. We onderzoeken persoonlijke ervaringen en proberen te achterhalen wat gehoorzaamheid voor ieder van ons betekent. Heb je zelf onlangs een situatie meegemaakt waarin je je gehoorzaam voelde of juist niet? Wat dacht je, voelde je en deed je in die situatie? Wat speelde er in je hoofd en je hart in dat moment? En welke vraag zou je hierover willen stellen om samen te verkennen?

Socratisch Café Utrecht, Maliebaan 45 Utrecht
Woensdag 19 juni, van 19.30 tot 22.30 uur
Kosten €10,- .. Voor studenten en mensen met een U-pas €7,50
Je hoeft je niet vooraf aan te melden om mee te doen

CONTROLE

Moet je de teugels wat strakker aanhalen of juist laten vieren?

Deze vraag komt terug bij het opvoeden van kinderen, het africhten van een hond, het samenwerken met collega’s en het plannen van een vakantie en is de aanleiding voor menig conflict.

Een van de meest succesvolle Disney-liedjes geeft een duidelijk antwoord op deze vraag: Let It Go!

Heeft prinses Elsa uit Frozen gelijk? Moeten we ’t loslaten? En wanneer? Deze vragen zijn niet zo eenvoudig te beantwoorden. De vraag naar controle is daarom ook wel een van de meest fundamentele vragen in de filosofie. Wanneer controleer je iets? Is het goed om de controle te hebben? En kun je überhaupt iets buiten jezelf controleren of is dat slechts een illusie?

Wanneer ben je de controle kwijt? En wat ben je dan precies kwijt?

Dit Socratisch Café onderzoeken we verschillende situaties waarin controle een belangrijke rol speelt. Het doel is om meer inzicht te krijgen in deze situaties en wat we nou onder controle verstaan.

Zet het in je agenda en komt langs!

𝗟𝗼𝗰𝗮𝘁𝗶𝗲:
Socratisch Café Utrecht
Maliebaan 45 Utrecht

Tijd: 15 mei, 19.30 – 22.30 uur

ORDE

Waar denk je aan bij het woord orde? In het dagelijks leven betekent het vaak structuur, je leven is gestructureerd, je huis of je bureau is opgeruimd. Je weet alles te vinden. Hoop je…

Maar er is ook de openbare orde, de ruimte die wij allemaal gebruiken en waar we samen leven. We maken wetten en regels om dat te in goede banen te leiden. Hopen we…

Orde is een rangschikking, soms van hoog naar laag, zoals in de biologie. Soms horizontaal zoals in de boekenkasten in de bibliotheek, van A naar Z.

We zijn geneigd orde aan te brengen om meer greep te krijgen op de schijnbare chaos van de werkelijkheid om ons heen. We lijken dat nodig te hebben.

 

Waarop baseren we de orde? Bestaat er wel orde of is dat een illusie?

Wat heb jij met orde? Verlang je naar orde in je hoofd of orde in je huis? Wat brengt het je?

Ga je liever de orde uit de weg?

Zorgt orde voor ruimte of juist voor beklemming? Hoe orden jij jouw wereld?

Heb je ervaringen met orde scheppen of juist orde verstoren? Wat deed die ervaring met je?  Wat leert ons dat over orde?

Deze en talloze andere vragen kunnen we onderzoeken in het Socratisch Café in april. Heb je zelf recent een ervaring met het thema orde? Wil je onderzoeken wat er speelde op dat moment? Wat dacht je, voelde je en wat deed je in die situatie? En wat is de vraag die je zou willen onderzoeken?

ZORGEN

Er is natuurlijk veel professionele zorg. Maar vroeg of laat komt bijna iedereen in de situatie dat je zelf voor iemand anders mag of moet zorgen.

Dat kan een heleboel vragen oproepen

Voor wie zou ik willen zorgen? Voor wie moet ik zorgen? Hoe bepaal ik hierin de grens? Kan ik, zonder opleiding, voor iemand anders zorgen? Wat heb ik nodig om voor iemand te kunnen zorgen?

Als ik wil of moet zorgen, wat wil ik dan wel /  en wat wil ik dan niet doen? Als je voor iemand zorgt, verandert dat je relatie met die persoon (positief of negatief) . Hoe zit het met privacy in het zorgen voor iemand?

Wat doet het zorgen voor iemand met mij? Wat doet het zorgen voor iemand anders met die ander?  Hoe zit het met gelijkwaardigheid, wederkerigheid bij het zorgen? Is zorgen voor iemand  eenrichtings- of tweerichtingsverkeer? Wil je ook iets terug krijgen als je voor iemand zorgt. Sta je open voor dat de ander iets terug wil doen?

Zit die ander wel te wachten op mijn zorg? Wat als iemand de door mij aangeboden zorg niet wil? Voor wie wil je wel en voor wie wil je niet zorgen? Moet iemand zelf vragen om hulp /zorg of bied jij het aan?

Deze en talloze andere vragen kunnen we onderzoeken in het Socratisch Café in maart. Heb je zelf recent een ervaring met zorgen, als informele zorgverlener of als zorgvrager. Wil je onderzoeken wat er speelde op dat moment? Wat dacht je, voelde je en wat deed je in die situatie? En wat is jouw vraag die je zou willen onderzoeken?

Plaats: Socratisch Café Utrecht  Maliebaan 45 Utrecht

Tijd:  20 maart, 19.30 – 22.30 uur

Kosten €10,= , voor studenten en mensen met een U-pas €7,50

Presteren

Het woord presteren betekent ‘tot stand brengen’. Iets presteren is iets tot stand brengen. Met enige inspanning. Dat kan in je werk zijn of privé. Je kunt een sportprestatie leveren, een boekenkast van Ikea in elkaar zetten (ook een prestatie!) of een hele lekkere maaltijd op tafel zetten. Presteren kan positief zijn, maar de dwang om te presteren is dat niet. We leven in een prestatiemaatschappij en niet iedereen wil / kan daaraan meedoen.

 

Wat zou een filosofische vraag rond het thema ‘presteren’ kunnen zijn?

Wanneer spreek je van een prestatie?

Gaat een prestatie altijd gepaard moeite, met hindernissen, waar je overheen moet?

Wanneer denk of voel je jezelf tevreden over n prestatie?

Is beginnen al n prestatie of geldt het pas als t klaar is ?

Als je het bijvoorbeeld zeer ongemakkelijk vindt om voor publiek te spreken, is de prestatie dan dat je over het ongemak heen stapt en op het podium staat? Of is dat na afloop?

Wie bepaalt wat een prestatie is? Doe je dat zelf, hangt ‘t van een ander af, of van de context waarbinnen je presteert? Hangt t af van de inspanning, het proces of van het resultaat?

Moet presteren zichtbaar resultaat hebben? En voor wie?

Moet je De Beste zijn om van n prestatie te spreken, of is Meedoen ook al n prestatie?

Moet n prestatie gewaardeerd worden? Kun je oordeelloos presteren?

Op wiens schouders sta je bij jouw prestatie?

 

Dit zijn allemaal vragen die we kunnen onderzoeken in het Socratisch Café in februari. Heb je zelf recent een prestatie geleverd, of juist niet. Wil je onderzoeken wat er speelde op dat moment?

We nodigen jullie uit op 21 februari. In het Socratisch Café onderzoeken we concrete ervaringen. Heb jij een eigen ervaring met presteren? Wat dacht je, voelde je en wat deed je in die situatie? En wat is de vraag die je zou willen onderzoeken?

 

Plaats: Socratisch Café Utrecht  Maliebaan 45 Utrecht

Tijd: 19.30 – 22.30

Kosten €10,= , voor studenten en mensen met een U-pas €7,50

 .

 

 

 

 

Naïviteit

 

 

Naïviteit zien we vaak als onbevangenheid, een oprecht nieuwsgierige houding. Met een open blik naar de wereld, een blik als een kind, naïef komt immers van het Franse naître, geboren worden. Kan naïviteit ook een bewuste keuze zijn? Een strategie om anderen te bevragen of om te manipuleren wellicht? Kost het moeite naïef te zijn, zit het misschien ‘in de genen’ bij sommige mensen, of kan het ook een vorm van gemakzucht zijn?
Wat betekent naïviteit voor jou? Zijn er situaties waarin naïviteit een deugd is of juist niet? Waar liggen de grenzen tussen naïviteit en wijsheid? Is voor het beoefenen van oprechte nieuwsgierigheid een bepaalde mate van naïviteit nodig? Is naïviteit het juiste midden? Wat zijn dan de uiterste polen?


Dit zijn allemaal vragen die we kunnen onderzoeken in het Socratisch Café in januari.
Socrates had zelf een ingewikkelde relatie met naïviteit. Hij stelde eenvoudige vragen om anderen aan het denken te zetten en het denken van anderen te verkennen. Dit is eerder te duiden als een strategie dan als een teken van naïviteit. Vanuit filosofisch perspectief kan naïviteit gezien worden als een beginpunt van oordeelloze gedachtenvorming, een belangrijk aspect van een socratische dialoog.

 

We nodigen jullie uit op 24 januari. Pas op het is een week later dan normaal!!

In het socratisch café onderzoeken we concrete ervaringen. Was je wel eens (te) naïef, hoe pakte die situatie uit? Wat dacht je, voelde je en wat deed je in die situatie? En als je erop terug kijkt welke vraag zou je willen onderzoeken?

 

Maak jouw eigen website met JouwWeb